कला/ल्पनाशक्ती

आमचा तरुण मुलांचा एक गट मध्यंतरी आदिवासी भागातल्या एका शाळेत गोष्टी सांगायला गेला होता. ‘मी तर मांजर आहे’ ह्या गोष्टीचं नाट्य-रूपांतरण आम्ही मुलांसमोर सादर केलं. ते झाल्यानंतर पहिली ते चौथीच्या मुलांबरोबर एक ॲक्टिव्हिटी सुरू केली. गोष्टीतल्या मुलीला जसं मांजर व्हायचं Read More

आता न मागे फिरणे…

सिद्धार्थ भरत माझे आजोबा इंजिनियर होते. ७५ वर्षांपूर्वी त्यांनी उर्दू भाषेतून अभियांत्रिकीचं शिक्षण घेतलं. नोकरीत असताना वापरलेली स्लाइड रूल त्यांनी आयुष्यभर अगदी प्रेमानं जपून ठेवली. ती कशी काम करते हे मी शाळेत असताना समजून घेतलं होतं, आता वयाच्या पस्तिसाव्या वर्षी Read More

काही आशेचे किरण

एआयच्या वापरामुळे मुले स्वतः विचार करायला, लिहा-वाचायला, समजून घ्यायला शिकणारच नाहीत असा एक रास्त धोका शिक्षणासंदर्भात वर्तवला जातो. विषयाचे ज्ञान होणे इतकाच शिक्षणाचा मर्यादित हेतू नाही. त्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या भावनिक सामाजिक वाढीसाठी शिक्षकाची उपस्थिती महत्त्वाची आहेच; पण एआयचे शिक्षणात काहीच स्थान Read More

डोकं असेल तर ते वापरा

पालकनीतीच्या खेळघरात एक दार आहे, लक्ष नसले तर तिथे डोके आपटण्याची खात्री आहे. तिथे सूचना लिहिलेली आहे – ‘ज्याला डोकं असेल त्यानं ते वापरावं’. एआय बद्दल अगदी हेच वाटतं. एआय या कल्पनेला उचलून धरणारे अनेक असले, तरी एक मोठा विरोधही Read More

‘एआय’ला सामोरे जाताना…

बदलत्या काळाकडे, बदलत्या तंत्रज्ञानाकडे आपण नेहमीच एका सावध, उत्सुक भावनेने पाहत असतो. दुसऱ्या बाजूला त्याची एक भीतीदेखील पोटात लपून असते. एआय येऊ घातलेले असताना त्याबद्दल खूप जास्त चर्चा आहे. यंत्र  माणसाची अनेक कामे करून टाकेल, त्यामुळे  रोजगार नष्ट होतील ही Read More

संवादकीय – मे २०२५

एआय म्हणजे आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (कृत्रिम बुद्धिमत्ता). गेल्या वर्षा-दोन वर्षांत एआय वर आधारित अनेक साधने बाजारात येऊ घातली आहेत. गूगल, मायक्रोसॉफ्ट, मेटा, ट्विटर अशा मोठमोठ्या कंपन्यांनी यामध्ये गुंतवणूक करून स्वतःचे एआय साहाय्यक निर्माण केले आहेत. यांपैकी चॅटजीपीटी कदाचित आपल्या सर्वांच्या परिचयाचे Read More