पालकनीती परिवारचा प्रकल्प–
शिक्षण वंचितांपर्यंत पोचावं, ते आनंदाचं व्हावं ह्या दिशेनं काम करणारी ‘खेळघर’ ही एक अर्थपूर्ण रचना आहे. खेळांतून मिळणार्‍या आनंदाला मायेचं कोंदण लाभावं आणि मुलं शिकण्यासाठी उत्सुक व्हावीत यासाठी खेळघरात प्रयत्न केला जातो.
खेळघर म्हणजे…
आमचं एक स्वप्न आहे
अशी एक जागा असावी
जिथं लहान – मोठे, मुलं – मुली, गरीब – श्रीमंत
सगळेजण एकत्र येतील – आनंदानं शिकतील.
जिथं नसतील दडपणं… ताण,
जिथं नसेल अपमान आणि मिंधेपणा.
कुणी कुणाला घाबरत नसेल.
कुणी कुणाला तुच्छ लेखत नसेल.
जिथं माणूस, माणसाशी-माणसासारखा वागत असेल.
जिथं असतील पुस्तकं, खेळ, साधनं नि माणसं…
असेल साथ प्रत्येकाला…
स्वतःला शोधण्यासाठी… काही करून पाहण्यासाठी.
पण नसेल आग्रह नि अट्टाहास कशाचाच,
ज्याला तिला, ज्याच्या तिच्या पद्धतीनं, गतीनं,
काम करण्याची मुभा असेल.
शिकण्याची इच्छा बहरेल, कष्टांची उर्मी उभरेल,
असं वातावरण असेल.
अशी एक जागा असावी –
ती आपण सर्वांनी मिळून घडवावी…
जोपासावी… समृद्ध करत न्यावी,
असं हे स्वप्न ! खेळघराचं !
– शुभदा जोशी
खेळघरानं मुख्यत: दोन कामं आपली मानली आहेत –
1)१९९६ पासून पुण्यातील कोथरूडमधील ‘लक्ष्मीनगर’ या झोपडवस्तीतील मुलांबरोबरचं आणि पालकांबरोबरचं शिकण्या-शिकवण्याचं काम.
२) खेळघरातील आनंददायी शिकण्याची अनुभूती महाराष्ट्रातल्या इतर अनेक वंचित मुला-मुलींपर्यंत पोचावी म्हणून २००७ पासून सुरू केलेलं खेळघर प्रशिक्षणाचं काम.
या कामाचे ध्येय –
* शिकण्या-शिकवण्यातला आनंद समजणं.
* शिकण्यासाठी आवश्यक अशा क्षमतांचा विकास होणं.
* विचारप्रवृत्त होणं. विचारपूर्वक निर्णय घेणं आणि निर्णयांची जबाबदारी घेणं.
* मूल्यांचा विकास होणं, मूल्यांचा अर्थ उलगडेल असे अनुभव मिळणं.
लक्ष्मीनगर ही डहाणूकर कॉलनीशेजारच्या डोंगरउतारावर वसलेली सुमारे १५०० घरांची झोपडवस्ती आहे. तेथील ६ ते १८ या वयोगटातील सुमारे २०० मुलांसोबत खेळघर काम करत आहे.
खेळघराचा कृतीकार्यक्रम
अभ्यासवर्ग
भाषा आणि गणित या विषयांच्या मूलभूत संकल्पना स्पष्ट व्हाव्यात म्हणून
कृतीतून शिक्षण
बागकाम, स्वयंपाक, स्वच्छता, शिवणकाम अशा कृती करता करता शिकण्याच्या संधी
युवक गट
पैशांवाचून मुलांचं शिक्षण थांबू नये म्हणून आवश्यक तिथं आर्थिक मदत आणि मार्गदर्शन
पालकांबरोबरचे काम
मुलांच्या विकासात पालकांनी सक्रीय सहभाग घ्यावा म्हणून पालकांच्या वृत्ती विकासाचं काम
विशेष उपक्रम
उत्सव, सहली, प्रकल्प यासारखे उपक्रम.
खेळघर आणि संवादगट
खेळ-कला-संवाद या माध्यमांमधून जीवनकौशल्याचं शिक्षण
२) खेळघराचा विस्तार
खेळघरानं वस्तीपातळीवर शिकण्या-शिकवण्याचं एक वेगळं प्रारूप समाजापुढे मांडलं. लक्ष्मीनगरच्या मुला-मुलींप्रमाणेच इतर वंचित मुलामुलींनाही आनंदानं शिकण्याचा अनुभव मिळावा या इच्छेतून खेळघराच्या विस्तार प्रकल्पानं आकार घेतला. लक्ष्मीनगरमधील कामाच्या अनुभवातून मुलांना शिकण्याची गोडी लागते आहे. ती आपल्या पायावर आत्मविश्‍वासाने उभी राहताहेत हे पाहून ‘बदल शक्य आहे’ हा विश्‍वास आमच्यात निर्माण झाला. या आधारावर २००७ पासून खेळघराच्या धर्तीवर महाराष्ट्रभरात नवी खेळघरं सुरू व्हावीत म्हणून प्रयत्न सुरू झाले. प्रशिक्षणाची रचना तयार झाली.
ते विकसित करत नेलं. या संकल्पनेचा महाराष्ट्रभर विस्तार व्हावा यासाठी प्रयत्न केला. या कामात अनेक मित्र-मैत्रिणींनी मन:पूर्वक सहभाग घेतला म्हणूनच ते शक्य झालं. यापुढील काळातही आपल्यासारख्या मित्र-सुहृदांच्या आधारावरच ह्या कामाचं आव्हान पेलणं शक्य होणार आहे.
आपण खेळघराला कशी मदत करू शकाल?
- आपला वेळ देऊन
- आपल्या मित्र– मैत्रिणीना खेळघराबद्दल सांगून
- खेळघराला आर्थिक मदत देऊन –
खेळघरातल्या एका मुलाच्या/मुलीच्या शिक्षणाची वार्षिक जबाबदारी आपण घेऊ शकता.
– १ ली ते ६ वी ची मुले – रु. २०,०००/-
– ७ वी ते १० वीची मुले – रु. २४,०००/-
– १० वीच्या पुढची मुले – रू ३०,०००/-
आर्थिक मदत तुम्ही online करू शकता. त्यासाठी पुढे सविस्तर माहिती दिली आहे
Palakniti Pariwar
A/c No – 35689944253
Bank – State Bank Of India
Branch – Deccan Gymkhana Pune
IFS Code – SBIN0001110
Branch Code – 01110
