इथे काय आहे मुलांसाठी?
लेखक : रमेश थानवी अनुवाद – प्रतिनिधी चाळीस वर्षांपूर्वी मी माझ्या मोठ्या भावाबरोबर आयुष्यात प्रथमच थिएटरमध्ये सिनेमा पाहायला गेलो होतो. मध्यंतरात बाहेर आलो खरा, पण केवढी पंचाईत! मुलांच्या उंचीला योग्य अशी जागाच नाही मुतारीमध्ये. या गोष्टीला चाळीस वर्षे लोटली पण Read More
संवादाच्या वाटे
शुभदा जोशी प्रा. लीलाताई पाटील यांनी सुरू केलेली कोल्हापूरची ‘सृजन आनंद विद्यालय’ ही प्रयोगशील प्राथमिक शाळा. शाळा पाहायला आणि शिक्षक-पालक-मुलांशी बोलायला मी गेले होते. चौथीच्या वर्गात मराठीचा तास सुरू होता. ताई कविता शिकवत होत्या. त्यातले भाव, रंग, नवीन शब्द यांचा Read More
चांगले प्रश्न कसे विचारावेत?
लेखक : कॅरन हॅडॉक अनुवाद : उर्मिला पुरंदरे प्रश्न विचारणं ही शिकण्यासाठीची एक मूलभूत गरज आहे. आपण प्रश्न विचारणं आणि आपल्या विद्यार्थ्यांनाही प्रश्न विचारण्यासाठी प्रोत्साहित करणं, हे उत्तरं देण्यापेक्षा कितीतरी अधिक गरजेचं आहे. अशा तर्‍हेतर्‍हेच्या प्रश्नांची उदाहरणं देणारा हा एक Read More
संवादकीय – जानेवारी २००३
एकवर्षसंपतं. दुसरंसुरूहोतं. म्हटलंतर, कालचक्राच्यादृष्टीनंतसंवेगळंकायघडतं? तरीहीआपणमनातूनक्षणभरथांबतो, मागेवळूनबघतो. सगळंआठवतं, कधीडोळेभरूनयेतात. एकनिश्वाससुटतो. एकबरंअसतं, पुढच्याकाळाकडेनेहमीचहसऱ्याआशेनंपहायचंआपणठरवतअसतो. निदानतसंपहायलाहवंहेतत्त्वतःतरीआपल्यालामान्यअसतं. नव्यावर्षातकायकरायचं, याचेसंकल्पमनाततयारहोतजातात. यासंकल्पांनाआजवरआपल्यामनांमध्येविचारअनुभवांमधूनबांधल्यागेलेल्यासंकल्पनांचापायाअसतो. माणसाचंआयुष्यहेनेमकंकायआहे? कशासाठीमाणसंधर्मनावाच्यापूर्णपणे‘तात्त्विक’कल्पनेसाठीएकमेकांनाउध्वस्तकरूपाहातात? लोकशाहीतनिवडणूकजिंकण्यातूनजबाबदारीचीजाणीवयायलाहवी, विजयोन्मादाचीतिथंगरजचनाही – हेनकळताकेवळ‘बळीतोकानपिळी’एवढाएकजंगलनियमचसुसंस्कृतमानवीसमाजातवापरणारेमग, ‘धर्मनिरपेक्षतेलागाडूनटाका’म्हणूशकतात. अशाअविवेकीविधानांचीएकमालिकाचआपलेअनेकराजकारणीतयारकरतआहेत, तीपुन्हाकादोहरावी? पालकनीतीहेराजकारणाचंनव्हेबालकारणाचंमाध्यमआहेम्हणूनचएकप्रश्नआपणासर्वांसमोरठेवावासावाटतो. आपणमुलंकावाढवतो? त्यांचंपालकत्वकास्वीकारतो? एकदाजन्मालाआलीकीत्यांनावाढवण्याचीजबाबदारीघ्यायलाचहवी, म्हणूनतरनाही? खरंम्हणजेपालकनीतीवाचकांनाकेवळकुठल्याघराण्याच्यानावाकरता, म्हातारपणचीकाठीम्हणूनमूलहवंअसेलअसंआम्हीगृहीतधरलेलंचनाही. तरीहीअनेकांनामूलहोण्यापूर्वीत्याबद्दलचाफारसाविचारकरायलासवडचनसतेमिळालेली. हीसवडम्हणजेनुसतीवेळाचीसवडनसते. आपणज्यासमाजातरहातो, त्यासमाजाचीजरतीपद्धतचनसेल, तरआपल्यामनाततसाविचारडोकावणंहीअवघडअसतं. आणिसमजाडोकावला, तरीत्यालामनातधरूनत्याचंसाग्रसंगीतस्वागतकरायलातरफारमोठीवैचारिकसवडलागते. आपणगृहीतधरूकीहीसवडअनेकांनामिळतनाही, त्यामुळेपालकत्वह्यामुद्याकडेलक्षजातंतेचमुळाततेपदरीपडल्यावरच! Read More
प्रतिसाद-दिवाळी अंक २००२
सामाजिक शास्त्रांच्या शिक्षणासारख्या औपचारिक शालेय विषयावरचा दिवाळी अंक हा एक वेगळा प्रयोगच होता. वाचक त्याला कसा प्रतिसाद देतात याची उत्सुकता होती. दिवाळीच्या उत्सवाच्या वातावरणातही गंभीर विषयावरच्या या अंकाचं उत्स्फूर्त स्वागत झालं. अनेकांनी अंक मनापासून आवडल्याचं फोनवर अथवा पत्रांतून कळवलं. ‘वॉरन Read More