संवादकीय – जून२००३

शिवाजीकागणीकरवत्यांच्याकार्यकर्त्यांशीगप्पाचालूहोत्या. विषयहोता ‘कार्यकर्ता’कसाअसावा? बसवंतकोल्हेम्हणाले, ‘‘कार्यकर्त्यालाखूपजबाबदारीनंवागणंभागअसतं. एकआदर्शम्हणूनत्याच्याकडेपाहिलंगेल्यानं, त्याच्याचुकांमुळेहोणारंनुकसानहीफारमोठंअसतं. विशेषत:स्वत:च्यामुलांनावाढवतानात्यालाफारसावधरहायलालागतं. ज्यामूल्यांसाठीतोसंघर्षकरतअसतो, धडपडतअसतोतीमूल्यं, माणूसपणमुलांमधेहीउतरतेआहेनाह्याकडेसततलक्षहवं.’’ कुणीतरीत्यांनाविचारलं, ‘‘पणमुलांचेनैसर्गिकपालकजरीआईवडीलअसलेतरी, समाजातवावरताना – मित्र, नातेवाईक, शिक्षकअसेअनेकजणत्याचेपालकअसतात. तेसर्वांकडूनचशिकतअसतं. मगत्यानंचांगलंमाणूसबनणंहीफक्तआईवडिलांचीचजबाबदारीकशी?’’  यालाउत्तरदेतानाबसवंतनीअतिशयमार्मिकमुद्दापुढेकेला – ‘‘आणिआपल्यामुलांच्यासभोवतालचीमाणसं, समाजचांगलाअसावा, अधिकमानवी, सुसंस्कृतअसावाहीजबाबदारीकोणाची? त्यातूनआपल्यालाअंगकाढूनघेतायेईलका?’’ हाविचारसमोरठेवलातरदिसेलकीकेवळआपल्याएकदोनमुलांचंपालकत्वमाणसालाखर्‍याअर्थानंनिभावताचयेणारनाही. समाजाच्याविकासाचीजबाबदारीघ्यावीचलागेल. परिस्थितीतनंमागेराहिलेल्यांना, मदतीचीगरजअसलेल्यांनासोबतीलाघेऊनचमार्गकाढावालागेल. समाजअधिकचांगला, सुसंस्कृत, सक्षमबनण्याचीजबाबदारीप्रत्येकाचीचआहे. ह्यामुद्याकडेआणखीहीएकादृष्टीनंबघतायेईल. आजवरआपणमिळवलेलंधन, ज्ञान, क्षमता, कौशल्य, हीकेवळआपलीपुंजीनसते. Read More

संवादकीय – जून २००३

शिवाजी कागणीकर व त्यांच्या कार्यकर्त्यांशी गप्पा चालू होत्या. विषय होता ‘कार्यकर्ता’ कसा असावा? बसवंत कोल्हे म्हणाले, ‘‘कार्यकर्त्याला खूप जबाबदारीनं वागणं भाग असतं. एक आदर्श म्हणून त्याच्याकडे पाहिलं गेल्यानं, त्याच्या चुकांमुळे होणारं नुकसानही फार मोठं असतं. विशेषत: स्वत:च्या मुलांना वाढवताना त्याला Read More

प्रतिसाद – जून २००३

फेब्रुवारीच्या अंकातील मूल्यशिक्षणावरील लेख वाचला. आजच्या काळात मूल्यशिक्षणाची नितांत आवश्यकता आहे. हे शिक्षण प्राथमिक शाळेपासूनच दिले पाहिजे. कारण लहानपणी लागलेल्या सवयी कायम रहातात. मूल्यं शिकविताना नुसतं एखादं वाक्य न शिकवता, त्याला अनुसरून एखादी गोष्ट सांगितली पहिजे, जेणेकरून मुलांना ती गोष्ट Read More

संक्रमण ( लेखांक १६ )

रेणू गावस्कर गेल्या खेपी म्हटल्याप्रमाणे डेव्हिड ससूनवरून माझी गाडी उलट्या मार्गानं सुरू झाली. मुलांच्या दृष्टीनं संस्थेत राहाणं किती दु।सह आहे याची जशी जशी प्रचिती येत चालली तशी तशी यावर अगदी वैयक्तिक पातळीवर का होईना, अगदी कणभर का जमेना, काहीतरी तोड Read More

सख्खेभावंड – लेखांक १ – लेखक – रॉजर फाऊट्स्, संक्षिप्त रुपांतर – आरती शिराळकर

Next of kin – सख्खे भावंड या नावाची एक अमेरिकन कादंबरी हाती लागली. रॉजर फाऊटस् या अमेरिकन शास्त्रज्ञानं सांगितलेली, स्वत।च्या संशोधनाची ही गोष्ट आहे. चिंपांझींना भाषा शिकवण्याचा हा अभिनव प्रयोग या शास्त्रज्ञानं अतिशय प्रेमळपणे केला आणि तशाच प्रेमानं सांगितलाही आहे. Read More