भाषा आणि शिक्षण

भाषा आणि शिक्षण ह्या विषयाचा चार वेगळ्या अंगांनी विचार करता येईल. एक म्हणजे, शिक्षण भाषेमधून घेतले जाते हा. भारदस्त भाषेत सांगायचे तर ‘भाषा शिक्षणाचे माध्यम असते.’ दोन, स्वभाषा शिकवण्याबद्दलचा विचार. तीन, परभाषा शिकवण्याचा विचार, आणि चार, विविध भाषांचे ज्ञान मिळवणे Read More

वैखरी

भाषा हे संवादाचं माध्यम असं अनेकदा म्हटलं जातं, त्यापूर्वी ते विचाराचं माध्यम आहे, असं म्हटलं तर ते आपल्याला प्रथमदर्शनीही पटतं,  पण हे नेमकं घडतं कसं? वैखरी’ म्हणजे ‘वाणी’ किंवा ‘भाषा’ हा फार ढोबळ अर्थ झाला. खरं तर, आपल्याकडं ‘वाणीत्रया’चा म्हणजे Read More

वैखरी

भाषा हे संवादाचं माध्यम असं अनेकदा म्हटलं जातं, त्यापूर्वी ते विचाराचं माध्यम आहे, असं म्हटलं तर ते आपल्याला प्रथमदर्शनीही पटतं,  पण हे नेमकं घडतं कसं? वैखरी’ म्हणजे ‘वाणी’ किंवा ‘भाषा’ हा फार ढोबळ अर्थ झाला. खरं तर, आपल्याकडं ‘वाणीत्रया’चा म्हणजे Read More

भाषा आणि जीवन

ऋग्वेदाच्या दहाव्या मंडलात वाणीला उद्देशून एक ऋचा आहे. (10:71:4) उत त्व: पश्चन्न ददर्श वाचम् उत त्व: शृण्वन्न शृणोत्येनाम् तो त्वस्मै तन्वं विसस्त्रे जायेव पत्य उशती सुवासा: (अर्थ : तो वाणीला पाहतो; पण पहातच नाही; तो तिला ऐकतो; पण ऐकतच नाही; Read More

दुसरा डोळा केव्हा उघडणार?

प्रगत समाजाला केवळ औपचारिक शिक्षण पुरेसे ठरत नाही. प्रगत समाजाचे शिक्षण आणि संशोधन हे दोन डोळे आहेत. संशोधनासाठी जिज्ञासू वृत्ती हवी, तसेच उचित मार्गदर्शनही हवे. माणसामध्ये काही उपजत क्षमता वाढीच्या क्रमात ठराविक वेळात जागतात. उदाहरणार्थ, अंगावर पिणे, स्मित करणे, उपडे Read More

बहुमानार्थी बहुवचन

प्रश्न : प्रत्येक भाषेचे स्वत:चे संकेत भाषांतर करताना गमती निर्माण करतात. संस्कृतातून मराठीसारख्या अनेक भाषांत आलेला संकेत म्हणजे आदरणीय व्यक्तीला बहुवचन वापरणे. हा संकेत मनात इतका ठसलेला आहे की दुसर्‍या भाषेतही अशाच पद्धतीने लेखन केले जाऊ शकते. इंग्रजीच्या उत्तरपत्रिकेत पत्रलेखन Read More