माडिया शिकू या

मराठी ते जर्मन, जर्मन ते माडिया: एक प्रवास 1. भाषेचे भान माझे शालेय शिक्षण मराठी माध्यमाच्या शाळेत झाले. मराठीची आवड निर्माण करणारे काही चांगले शिक्षक तिथे भेटले आणि मातृभाषेचा पाया भक्कम झाला. संस्कृत शिकवण्यासाठी ‘व्याकरण-भाषांतर’ पद्धत वापरली जायची. म्हणजे ‘रामः Read More

गोष्टींची शाळा

माणसांचं आणि गोष्टींचं नातं खूप जुनं आहेच, त्याचबरोबर भाषेचं आणि गोष्टींचंही नातं मोठं अनोखं आहे. ‘सेपियन्स’सारख्या पुस्तकाचा आधार घेऊन बोलायचं, तर मुळात भाषेची निर्मिती ही काही ज्ञान पोचवणं, संस्कार करणं, कुणा धर्माचा किंवा देवाचा निरोप पोचवणं वगैरेसाठी झाली नसून ‘तुला Read More

भाषेचे सांस्कृतिक राजकारण

भाषा ही केवळ अभिव्यक्तीचे किंवा संवादाचे माध्यम न राहता, बरेचदा कळत-नकळत केल्या जाणाऱ्या राजकारणाचेदेखील माध्यम ठरते. हे राजकारण कसे घडते, कोण घडवते, त्याचे परिणाम काय आणि त्याबद्दल आपल्याला काय करता येईल या विषयावर किशोर दरक यांची पालकनीतीच्या गटाने मुलाखत घेतली. Read More

आगामी पुस्तकाबद्दल

‘भाषेकडे बघताना’ हे डॉ. नीती बडवे यांचे नवे पुस्तक आता प्रकाशनाच्या वाटेवर आहे. डॉ. नीती यांची ओळख अनेकांना जर्मन भाषेच्या तज्ज्ञ म्हणून आहे. त्या अनेक वर्षे सावित्रीबाई फुले विद्यापीठात पदव्युत्तर विद्यार्थ्यांना जर्मन साहित्य, भाषाशास्त्र शिकवत असत. संशोधनाला मार्गदर्शनही करत असत. Read More

भाषा समजून घेताना

किती भाषा आहेत? बॅबेलच्या मनोऱ्याची कथा ही ख्रिस्ती लोककथांमधील एक. या कथेनुसार, सगळ्या माणसांनी मिळून एक मनोरा उभारला. हा मनोरा इतका उंच झाला, की जवळजवळ स्वर्गाला भिडला. त्यामुळे देवाला भयंकर राग आला. सगळी माणसे एकच भाषा बोलत असल्यामुळे त्यांना हा Read More

ग्रेन्युईची गोष्ट

‘ग्रेन्युई’चे अनुभव एक मुलगा होता. त्याचं नाव होतं ‘ग्रेन्युई’. हा मुलगा म्हणजे पॅट्रिक झ्यूसकिंड नावाच्या जर्मन लेखकाच्या ‘द पर्फ्युम’ (1985) ह्या गाजलेल्या ‘बेस्ट सेलर’ कादंबरीतलं मुख्य पात्र. ‘ग्रेन्युई’ला जन्मतः एक देणगी मिळालेली असते. तो वासावासातले सूक्ष्म फरक ओळखू शकत असे. Read More