पालकत्वाचे ‘भौतिक’ आधार

एक काळ असा होता, की जेव्हा जन्माला आलेले मूल शारीरिकदृष्ट्या धड आहे की नाही, त्याचे सगळे अवयव जागच्या जागी आहेत की नाहीत, ऊन-पाऊस-वार्‍याला तोंड देण्याएवढी प्रतिकारशक्ती त्याच्याकडे आहे, का ते जन्मत।च रोगट आहे हे पहिल्या काही दिवसातच तपासले जायचे. मुलात Read More

संपत्तीच्या बळे, एक झाले आंधळे

सत्यजित राय यांच्या ‘शाखा प्रशाखा’ चित्रपटात गावाकडे राहणार्‍या वडिलांना भेटायच्या निमित्ताने ‘वीक एंड’ घालवायला मुलं, सुना, नातवंडं जातात आणि आपापल्या गप्पांत रमतात. लहानगा नातूच आजोबांशी गप्पा मारीत बसतो. ‘तू काय शिकतोस’, असं विचारल्यावर दुसरीतला नातू सांगतो, ‘‘पाढे, एबीसीडी सगळं येतं. Read More

अर्थव्यवस्था, निसर्गर्‍हास आणि ग्राहक

‘शाश्वत विकास’ ही संज्ञा सध्या वारंवार कानावर पडते. आधुनिक जीवनशैली शाश्वत नाही हे आता सर्वांनाच जाणवते. जगाला भेडसावणार्‍या पर्यावरणीय समस्या बहुचर्चित असल्या, तरीही एक सामान्य नागरिक म्हणून आपली भूमिका नेमकी काय असावी या संभ्रमात बहुतांश लोक असतात. औद्योगिकीकरणातून उद्भवलेल्या समस्या Read More

सोनेजी कुटुंबाची गोष्ट

पु.शि. रेग्यांच्या ‘सावित्री’त म्हटलं आहे… मोर हवा तर आपणच मोर व्हायचं आपल्या शैक्षणिक पदव्या, जम बसलेलं करियर आणि आरामदायी शहरी जीवनाचा त्याग करून कुणी कुदळ-फावडं का हाती घेईल? ‘‘आम्हाला ना शोषण करण्यात, ना करवून घेण्यात रस होता. शहरात पर्यावरणाचा आपण Read More

मनी मानसी – कुसुम कर्णिक

कुसुम कर्णिकला मी गेली 40 वर्षं ओळखते. नवरा, घरसंसार, मूल, पालकत्व अशा पद्धतीनं जगण्याचा विचार तिनं कधीच केला नाही. आपलं घर असावं, ते आपल्यानंतर मुलाच्या नावे करावं असा सर्वसामान्य विचार तिला मान्यच नव्हता. एकूणच सामूहिकतेवर गाढ विश्वास  असल्याने सगळ्यांनी एकत्र Read More

बुद्धिप्राय-यंत्रणा-अधीनतेच्या उंबरठ्यावर

या लेखातील अद्ययावत माहितीचे श्रेय युवाल नोआह हरारी लिखित ‘होमो डेऊस’ या ग्रंथाला आणि विद्याधर टिळक प्रणित विजडेमियस या मांडणीला जाते. आपली पाल्ये कोणत्या प्रकारच्या मानवी-जीवनात असणार आहेत, याची कल्पना करता येणे आत्ताच्या पालकांना अवघड आहे. तरीही ही कल्पना करणे Read More